Dr. Alex HEYLEN Dr. Monika LYBEER
Kuringersteenweg 521 3511
HASSELT 011/452420
obesitas
10 gulden regels na een gastric bypass
Volg de 10 gulden regels na gastric bypassoperatie
Help, ik kom terug bij!
Wat moet ik doen als mijn gewicht terug stijgt?
Vaak gestelde vragen
Faq's voor en na gastric bypass operatie
Downloads
hier kunt u folders en vragenlijst downloaden
Voor hulpverleners
Oorzaken van obesitas
Als je gedurende een langere periode meer energie opneemt (uit
de voeding) dan je verbruikt (voor de opbouw en functie van je lichaam)
dan stapel je dat teveel aan energie op als vetweefsel. Als je evenveel
eet als je lichaam nodig heeft dan blijf je op je gewicht.
De oorzaak van obesitas is dus niet: te veel eten,
maar het is een onevenwicht
tussen te veel eten en te weinig verbruiken. Als je 1 kilogram
verzwaard bent, dan heb je 9000 kcal teveel opgenomen via je voeding of
te weinig verbrandt door te weinig te bewegen. Bij dit onevenwicht
spelen een combinatie van
vele
factoren een rol.
De energie homeostase (het in evenwicht
houden van de energiebalans in ons lichaam)en ons eetgedrag wordt
geregeld door een complexe wisselwerking van hormonen (leptine,
ghreline, insuline, cholecystokinine) en peptides vanuit het
maagdarmstelsel (gastro-intestinale peptides) die boodschappen
doorsturen naar onze hersenen (meer specifiek onze hypothalamus) en
deze laatste stuurt dan neuropeptides door naar ons lichaam die
onze eetlust doen toenemen of afnemen.
Bij dit onevenwicht spelen een combinatie van vele factoren een rol.
Maatschappelijke
factoren
Ongezonde eetgewoontes en
overmatig alcoholgebruik = overmatige energietoevoer
In
onze huidige drukke
jachtige maatschappij, onder invloed van de reclame en door de
overvloed van voeding, duiken ongezonde eetgewoontes op. Door
tijdsgebrek grijpen we naar fast food en kant en klare maaltijden, die
meestal te veel calorieën bevatten. We drinken te veel frisdrank. We
snoepen te veel, we eten te veel chips en chocolade.
We drinken ook te veel alcoholhoudende dranken, elke gram alcohol bevat
9
calorieën. Als je een glas bier (250 ml) drinkt, dan krijg
je gemiddeld 120 kcal binnen. Een glas rode wijn (100 ml) levert
ongeveer 80 kcal. Overmatige comsumptie van alcohol zorgt ook
voor bijkomende gezondheidsproblemen: leververvetting en leversteatose,
meer aanleg voor bepaalde kankers,hoge bloeddruk en alcoholisme.
Matig gebruik van rode wijn (2 à 3 glazen per dag voor een man, 1 à 2
glazen per dag voor een vrouw) heeft echter wel een beschermend effect
tegen hart en bloedvataandoeningen.
Onvoldoende beweging = onvoldoende
energieverbruik.
Onze
westerse wereld is sedentair geworden. We zitten te veel en bewegen te
weinig. Door de automatisatie is er steeds minder lichamelijke beweging
nodig om iets te produceren. We nemen de auto om te gaan werken, we
proberen die zo dicht mogelijk te parkeren, we nemen de lift naar boven
en we zitten een volledige werkdag achter de computer of aan onze
werkplek. We zouden eigenlijk 30 minuten per dag wat lichaamsbeweging
moeten nemen. Dat is niet zo moeilijk en je moet daarvoor geen onnodige
kosten doen. We nemen de trap in plaats van de lift, we proberen indien
mogelijk naar ons werk te fietsen en proberen tijdens de middagpauze
een kleine wandeling te doen.
Ook bij ontspanning is er neiging
om lui achter de computer te zitten of al zappend achter de tv de avond
door te brengen. Tuinieren, wandelen, recreatief fietsen en sporten
kunnen het verschil maken. Als je meer beweegt, wordt je stofwisseling
sneller, verbruik je meer energie en stapel je minder vetweefsel op.
Genetische
factoren (aanleg)
spelen zeker een rol bij het ontwikkelen van obesitas.
Maar
welke genen en in welke mate zij verantwoordelijk zijn, daar wordt nog
volop onderzoek naar gedaan. Sommige genen zorgen voor een grotere
eetlust, andere bepalen hoeveel vet je opslaat.
Er zijn ziektebeelden gekend waarbij een gendefect de rechtstreekse
oorzaak is van obesitas bv. in het Bardet-Biedl syndroom en het
Prader-Willi syndroom. Er zijn echter ook genen die enkel in een
obesogene samenleving (overvloed van voedsel en tekort aan beweging)
tot uiting komen en bepaalde personen meer in gewicht doen toenemen dan
anderen.
Familiale
factoren
De zin 'obesitas zit in de
familie' is maar
gedeeltelijk waar, want obesitas in de familie wordt gedeeltelijk
verklaard door aanleg, maar ook door de manier van eten, hoe vetrijk er
gegeten wordt, de hoeveelheid die op het bord komt en de houding ten
opzichte van voeding.
Sociale factoren
Gezond voedsel is vaak duurder dan fast food.
Mensen uit een lager socio-economisch milieu eten vaak minder gezond
voedsel en doen minder aan beweging. We zien ook dat de mening van
vrienden invloed heeft op het eet- en beweeggedrag van mensen zodat
"dikke mensen" meestal dikke vrienden hebben.
Lichamelijke factoren
Een tekort aan schildklierhormoon of
hypothyroïdie kan de oorzaak zijn van overgewicht en obesitas. Dit
probleem kan men via een bloedonderzoek opsporen en kan ook behandeld
worden.
Bepaalde kritische periodes in ons leven doen de kans op overgewicht
toenemen zoals een of meerdere zwangerschappen en de menopauze.
Ook bij stoppen met roken zien we een gewichtstoename van gemiddeld 2
tot 4 kg.
Slaaptekort
Een tekort aan slaap verhoogt de kans op overgewicht. Wie minder dan
zes uur per nacht slaapt, heeft doorgaans vaker een groter BMI. De
verklaring ligt waarschijnlijk bij de veranderingen in de hormonale
spiegels van leptine en ghreline als gevolg van het slaaptekort.
Psychologische factoren
Schaamte, schuldgevoelens,
minderwaardigheidsgevoelens, gebrek aan zelfvertrouwen, stress en een
negatief lichaamsbeeld zijn factoren die een invloed hebben op ons
eetgedrag. We zoeken soms troost in eten of snoepen.
Bepaalde eetstoornissen kunnen de oorzaak zijn van overgewicht zoals
BED (Binge Eating Disorder) en NED (Night Eating
Disorder): hierbij krijgt men regelmatig eetbuien waarbij men een
enorme drang heeft om te eten, het gaat hier niet om het stillen van
honger. Men propt zich vol. Deze eetstoornissen
zijn verwant met boulimia nervosa, maar bij deze
laatste worden de eetbuien gecompenseerd door
te braken of door laxeermiddelen te nemen.
Medicatie
Anti-depressiva, andere
psychoactieve geneesmiddelen, anti-epileptica,
antidiabetica en cortisonetherapie zijn vaak een belangrijke factor in
het ontwikkelen van overgewicht en obesitas.
Leeftijd
Hoe ouder je wordt, hoe meer hormonale
veranderingen het risico op obesitas kunnen vergroten. Met het ouder
worden neemt ook de hoeveelheid spieren in je lichaam af, waardoor ook
je metabolisme trager werkt.
